بازنمایی خصلت های پهلوانی و فتوت در سیمای جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه ارتباطات آیینی: مطالعه موردی سریال "راستش را بگو" و انیمیشن "پهلوانان"

عناوینی همچون عیاران، شاطران، سربداران و فتیان، در فرهنگ کشورمان ریشه ا ی دیرینه دارند و آنها سرسلسله ی خود را منسوب به شاه فتوت مولا علی (علیه السلام) عنوان می دارند. فتوت دارای ظرفیت های مختلفی است که از آن جمله می توان به ظرفیت های گفتمانی و فکری، قابلیت های آیینی و معنایی، و همچنین سبک زندگی اشاره کرد. بر این اساس، در پژوهش پیش رو به تحلیل و بررسی دو مجموعه داستانی «راستش را بگو» و انیمیشن «پهلوانان (پوریای ولی)» پخش شده از سیمای جمهوری اسلامی ایران پرداخته ایم. این پژوهش از نوع کیفی است و بنابراین نمونه گیری به صورت هدفمند و بر اساس اهمیت انتخاب شده است. در انجام این تحقیق از تحلیل گفتمان ترکیبی mcda، به عنوان روش تحقیق بهره گرفته شده است. چارچوب نظری تحقیق نیز با توجه به اهداف تحقیق به صورت چندلایه شکل گرفته که در آن از نظریات بازنمایی، ارتباطات آیینی و بازخوانی خصلت های فتوت و پهلوانی (براساس مطالعه فتوت نامه ها) استفاده شده است ضمن آنکه تحلیل توأمان متن و تصویر بر سختی کار افزوده است. در مقایسه دو سریال راستش را بگو و انیمیشن پهلوانان نیز به نتایج قابل توجهی می رسیم و درحالی که انیمیشن پهلوانان به تعاریف و پارامترهای سنتی فتوت پایبند بوده است اما به نظر می رسد سریال راستش را بگو به دنبال نگاه جدید و مدرنی از این آیین باستانی بوده و مدل خاص خود را ارائه داده است. در سریال «راستش را بگو» مبارزه با ظلم جای خود را به ترمیم آسیب های اجتماعی داده، استاد "برخلاف نگاه سنتی" خود خاکستری و صاحب اشتباهات است، تشریفات زدایی در ادبیات فتوت رخ داده، «زورخانه» گاه تمسخر شده و جای خود را به «خانه همدلان» می دهد و درنهایت یک نگاه «نخبگانی دانشگاهی» به جای نگاه «سنتی صنفی» بر فتوت مدرن این سریال حاکم میشود.